چوک تفنگ ساچمه زنی، کاربرد و عوامل موثر در انتخاب چوک

چوک در دو مدل ثابت و متغیر ساخته می شود، چوک متغیر عبارت است از قطعه ای است استوانه ای شکل و تو خالی که داخل آن به تدریج و مخروطی شکل تراش خورده است و به سر لول تفنگ پیچ می شود که در دو نوع اینترنال (داخلی) و اکسترنال (خارجی) ساخته می شوند و مدل ثابت عبارت است از مقدار تنگ شدگی مخروطی شکل و به تدریج 10 سانت انتهایی لول سلاح، چوک های اینترنال (داخلی) بعد از نصب لب به لب لول تفنگ باقی می مانند اما در چوک های اکسترنال (خارجی) مقداری از آن بعد از نصب از لول بیرون باقی می ماند.

چوک ها اغلب در تفنگ های شکاری ساچمه زن به منظور بهبود عملکرد استفاده می شوند همچنین چوک ها از مهمترین عوامل در تعیین مقدار pattern ساچمه ها در تفنگ محسوب می شوند. چوک ها عموما در 6 سایز با نام های متفاوت از یکدیگر طبق استاندارهای اروپا و آمریکا ساخته می شوند که اثر استفاده از آنها در تعیین مقدار pattern ساچمه ها متفاوت از یکدیگر می باشد، بدین صورت که هر چه از چوک با تنگ شدگی کمتر استفاده شود جمع پخش (pattern) ساچمه ها بازتر خواهد بود، به عنوان مثال ساچمه ها در هنگام شلیک فشنگ با استفاده از چوک cylinder نسبت به چوک سایز full زودتر در هوا پخش خواهند شد و بالعکس. در بیان ساده تر می توان گفت فایده عملی استفاده از چوک در سایزهای مختلف آن است که تیرانداز بتواند ساچمه ها را در فواصل طولی مختلفی از همدیگر پخش نماید.

جدول زیر به ترتیب از چپ به راست نام چوک طبق استاندارد اروپا و آمریکا، مقدار تنگ شدگی چوک بر حسب اینچ در کالیبرهای 12 و 20 و درصد اصابت ساچمه ها به یک دایره به قطر 76 سانتی متر در فاصله 40 یارد (36 متر) را نشان می دهد. البته لازم به ذکر است که چوک ها در سایز و اندازه های متفاوت دیگری هم ساخته می شوند که چندان رایج نیستند.

عوامل مؤثر در انتخاب چوک تفنگ

عواملی که در انتخاب نوع چوک مهم و تاثیر گذار هستند عبارتند از اندازه و نوع هدف، فاصله تا هدف و اندازه ساچمه ها به عنوان مثال برای شلیک به سمت یک مرغابی که در فاصله نسبتا دور قرار دارد باید از فشنگ با ساچمه ی شماره 2 الی 5 استفاده نمود، با توجه به این عوامل بهترین چوک برای استفاده در چنین شرایطی چوک سایز full الی modified می باشد چراکه فرضا استفاده از چوک سایز full برای فواصل دور بهتر از فواصل نزدیک هست، همچنین مرغابی جثه نسبتا بزرگی دارد بنابراین باید از ساچمه های درشت استفاده نمود که انرژی بیشتری نسبت به ساچمه های ریز دارند و فاصله بیشتری را نسبت به ساچمه های ریز طی می کنند. برای شکار پرندگان جثه کوچک و پرندگانی که از فواصل نزدیک می پرند باید از تفنگ با چوک باز استفاده نمود ولی اگر شکار پرنده ای مورد نظر است که از فواصل دور پرواز می نماید مثل مرغابی و غاز و پرندگانی در این حدود باید حتی الامکان از تنگ ترین چوک ها استفاده شود. یک نکته که تیرانداز حتما بایستی مدنظر خود قرار دهد این است که چوک یک تفنگ به مرور که مورد استفاده قرار می گیرد بر اثر ساییده شدن ساچمه ها به چوک به حالت باز تغییر شکل می دهد، به عنوان نمونه یک چوک full ممکن است به مرور زمان به یک چوک modified تغییر شکل دهد به همین خاطر تیرانداز باید بعد از مدتی استفاده از چوک اقدام به pattern گیری جهت بررسی سلامت چوک نماید و در صورت دست نیافتن به نتیجه مطلوب اقدام به تعویض چوک نماید.

منابع

- کتاب طبیعت گردی، شکار و تیراندازی نوشته دکتر امیرحسن مظهری

- کتاب تفنگ های بادی و شکاری و کابرد آن برای شکارچیان نوشته فرج اله موصلی

- کتاب سلاح های شکاری، مهمات و بالستیک نوشته دکتر محمد علی سلیمانی

- تنظیم و ویراستار: ابراهیم همت آبادی؛ کارشناس فروش لوازم جانبی تفنگ، شکار و طبیعت